Το «τέλειο» όργανο με τις πολλές ατέλειες

Ο φυσικός Hermann von Helmholtz, με μεγάλη συμβολή στην οπτική και στην οφθαλμολογία, είχε πει: «Αν κάποιος προσπαθούσε να μου πουλήσει ένα όργανο τόσο ατελές όσο το ανθρώπινο μάτι, θα τον έδιωχνα χωρίς δεύτερη συζήτηση». Αν και έχει κάποιο δίκαιο ο μεγάλος αυτός επιστήμονας, σίγουρα αδικεί το θαυμάσιο αυτό δημιούργημα της φύσης.

Το ανθρώπινο μάτι έχει την ικανότητα να προσαρμόζεται σε μια μεγάλη ποικιλία περιβάλλοντος φωτισμού, από το δυνατό φως του ηλίου μέχρι το αμυδρό φως ενός κεριού. Μπορεί να εστιάσει από ένα αντικείμενο που βρίσκεται λίγα εκατοστά μπροστά του στο άπειρο μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου. Διακρίνει και τις πιο λεπτές χρωματικές διαφορές και, σε συνδυασμό με το άλλο μάτι, μας δίνει πληροφορίες για μια μεγάλη περιοχή του περιβάλλοντος στο οποίο βρισκόμαστε.

Οι «ατέλειές» του όμως είναι και αυτές πολλές. Σε καθημερινή βάση τα μάτια μας κάνουν λάθος εκτιμήσεις για αποστάσεις, διαστάσεις αντικειμένων, αποχρώσεις κλπ. Οι «σκόπιμες» οφθαλμαπάτες, που κατασκευάζονται για λόγους διασκέδασης, εντυπωσιάζουν όποιον ασχοληθεί μαζί τους, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα το πόσο ατελές είναι το ανθρώπινο μάτι.

Ας μην ξεχνάμε εξάλλου ότι ακόμη και ο κινηματογράφος είναι απλά μια διαδοχική σειρά ακίνητων εικόνων, τις οποίες το μάτι μας αντιλαμβάνεται ως κινούμενες.

Στην παραπάνω γεωμετρική οφθαλμαπάτη (Café wall) οι οριζόντιες γραμμές είναι εντελώς παράλληλες μεταξύ τους, παρότι το μάτι «ξεγελιέται» και νομίζει ότι δεν είναι