Ποιοι είναι οι τύποι του γλαυκώματος;

Χρόνιο απλό γλαύκωμα

Είναι η συνηθέστερη και πιο ύπουλη μορφή γλαυκώματος. Συχνά αναφέρεται ως ο σιωπηλός κλέφτης της όρασης, προκειμένου να τονιστεί η απουσία πόνου, ερυθρότητας ή άλλων συμπτωμάτων από τον ασθενή. Σε αυτόν τον τύπο γλαυκώματος η γωνία (η αποχέτευση δηλαδή του ματιού για το υδατοειδές υγρό) παραμένει ανοιχτή (γλαύκωμα ανοικτής γωνίας) αλλά χάνει βαθμιαία τη λειτουργικότητά της

Γλαύκωμα φυσιολογικής πίεσης

Μερικοί άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν αλλοιώσεις στο οπτικό νεύρο παρότι η ενδοφθάλμια πίεσή τους είναι φυσιολογική. Σε αυτές τις περιπτώσεις βοηθούν σημαντικά οι νέες τεχνολογίες απεικόνισης των ινών του οπτικού νεύρου που μπορούν να εντοπίσουν εύκολα και τις πιο μικρές αλλοιώσεις, προλαβαίνοντας τις δυσάρεστες συνέπειες πριν να είναι αργά.

Οξύ γλαύκωμα

Σε ορισμένα άτομα η ίριδα (το χρωματιστό τμήμα του ματιού) βρίσκεται πολύ κοντά στη γωνία/αποχέτευση του ματιού, με αποτέλεσμα να τη στενεύει και να μειώνει τη λειτουργικότητά της. Τέτοια άτομα έχουν συχνά μικρά σε μέγεθος μάτια και είναι υπερμετρωπικά.

Κάτω από ορισμένες συνθήκες (όπως π.χ. στο σκοτάδι ή στο ημίφως) η ίριδα είναι δυνατόν να μετακινηθεί ακόμα πιο μπροστά και να οδηγήσει σε πλήρη απόφραξη της γωνίας (γλαύκωμα κλειστής γωνίας) και απότομη αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης.

Τα συμπτώματα είναι ιδιαίτερα έντονα και περιλαμβάνουν ισχυρότατο πόνο στο πάσχον μάτι, θόλωση της όρασης και χρωματιστούς κύκλους σαν ουράνια τόξα γύρω από τα φώτα, ενώ μπορεί να συνυπάρχουν πονοκέφαλος, ναυτία ή και εμετός.

Το οξύ γλαύκωμα είναι μια επείγουσα κατάσταση και, αν δεν αντιμετωπιστεί αμέσως από ειδικό οφθαλμίατρο, μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε τύφλωση μέσα σε διάστημα λίγων ωρών.

Γλαύκωμα από τη χρήση κορτικοστεροειδών

Η χρήση κορτιζονούχων φαρμάκων σε οποιαδήποτε μορφή (κρέμες για το δέρμα, κολλύρια, ενέσεις, εισπνοές κλπ) μπορεί μέσα σε λίγες μέρες ή εβδομάδες να ανεβάσει την πίεση του ματιού λόγω της απευθείας δράσης που έχουν αυτά τα φάρμακα στο αποχετευτικό σύστημα του ματιού. Με τη διακοπή των φαρμάκων η ενδοφθάλμια πίεση επανέρχεται στα πριν τη χορήγησή τους επίπεδα, αν και σε μακροχρόνια χρήση μπορεί να παραμείνει ανεβασμένη ακόμα και για μήνες μετά τη διακοπή τους.

Άλλες μορφές γλαυκώματος

Όπως προαναφέρθηκε το γλαύκωμα προκαλείται από πολλές ετερόκλητες αιτίες και με ποικίλους μηχανισμούς.

Κάποια σύνδρομα αρκετά συχνά στο γενικό πληθυσμό όπως το σύνδρομο ψευδοαποφολίδωσης και το σύνδρομο διασποράς χρωστικής έχουν σαν αποτέλεσμα την εναπόθεση σωματιδίων στη γωνία (την αποχέτευση του ματιού) αποφράζοντάς την όπως π.χ. μπορεί να αποφραχθεί από ξένα σώματα ένας νεροχύτης. Έτσι περιορίζεται το ποσό του υδατοειδούς υγρού που αυτή μπορεί να αποβάλλει στη μονάδα του χρόνου, οδηγώντας και πάλι στη συσσώρευσή του και σε αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης.

Ο φακός του ματιού (που βρίσκεται πίσω από την ίριδα) μπορεί να είναι επίσης υπεύθυνος για την απόφραξη της γωνίας/αποχέτευσης με διάφορους τρόπους. Στο φακολυτικό γλαύκωμα η απελευθέρωση «υλικού» από έναν φακό με υπερώριμο καταρράκτη μπορεί να φράξει τη γωνία προκαλώντας επώδυνη αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης. Στο σπανιότερο φακοαναφυλακτικό γλαύκωμα η πίεση αυξάνει λόγω μιας φλεγμονώδους αντίδρασης του οργανισμού ενάντια στον φακό, που θίγει την αποχέτευση του ματιού μειώνοντας τη λειτουργικότητά της. Στο φακομορφικό γλαύκωμα η διόγκωση ενός υπερώριμου καταρρακτικού φακού (αλλά και σπανιότερες καταστάσεις, όπως η σφαιροφακία) ωθεί την ίριδα προς τα μπροστά φράσσοντας τη γωνία, ενώ το ίδιο μπορεί να συμβεί και σε περιπτώσεις παρεκτόπισης ή και εξάρθρωσης του φακού από τη θέση του.

Διάφορες αιτίες ισχαιμίας, όπως ο διαβήτης, η στένωση των καρωτίδων κ.ά. προάγουν τον σχηματισμό μιας μεμβράνης από παθολογικά αγγεία που λέγεται νεοαγγειακή μεμβράνη. Με την πρόοδο της νόσου, αυτή η μεμβράνη μεγαλώνει και συσπάται, έλκοντας την ίριδα προς τα μπροστά, αποφράσσοντας τη γωνία και προκαλώντας το λεγόμενο νεοαγγειακό γλαύκωμα.

Γλαύκωμα επίσης μπορεί να προκληθεί με διάφορους μηχανισμούς από οφθαλμικούς όγκους, τραύματα, χειρουργικές επεμβάσεις κ.ά.

Το συγγενές γλαύκωμα

Το συγγενές γλαύκωμα αποτελεί μια ιδιαίτερη ομάδα γλαυκωμάτων, που εκδηλώνεται συνήθως στα 3 πρώτα χρόνια της ζωής και συμβαίνει σε 1:10000 γεννήσεις. Επειδή το μάτι σε αυτή την ηλικία είναι ακόμα ευένδοτο, η αυξημένη πίεση προκαλεί διόγκωσή του, με αποτέλεσμα μια κλινική εμφάνιση που λέγεται βούφθαλμος επειδή το μάτι προσομοιάζει με «μάτι βοός». Επιπλέον το παιδί είναι ανήσυχο, έχει δακρύρροια, φωτοφοβία και κλείνει ή και τρίβει τα μάτια του. Όλα αυτά τα συμπτώματα πρέπει να θορυβήσουν τους γονείς ώστε να σπεύσουν αμέσως στον οφθαλμίατρο για αναλυτικό έλεγχο.